Jacob Jelle de Vries
Wageningen, 1969
Wij hadden vroeger thuis een reproductie van Van Goghs Tuin van Saint Paul aan de muur. Het is een wat dreigend schilderij. In gedachten heb ik eens plaats genomen op één van de afgebeelde bankjes. Daar kon ik de wereld van het schilderij op me in laten werken en is mijn oefening in observatie begonnen.
Oude meesters schilderden wat ze zagen. Modernisten stelden de visuele waarneming ter discussie en ontleedden het geobserveerde. Zij maakten abstracties van de werkelijkheid of gaven in één schilderij verschillende perspectieven tegelijk weer. Nog weer later werd de werkelijke wereld als bron van inspiratie vervangen door gevoelens en concepten.
Mijn eigen belangstelling gaat niet in de eerste plaats uit naar weergave van de werkelijke wereld, maar naar de spanning tussen observatie en duiding, waarneming en interpretatie, waarneming en overpeinzing. Bewustwording van de eigen observatie en duiding maakt je in staat het grotere geheel te zien, het andere perspectief te ontdekken, misschien een nieuw licht op de zaak te werpen.
Ik vraag me af of we in staat zijn goed waar te nemen, want we worden voortdurend geprikkeld door herinneringen, verlangens, zorgen, meningen, dromen. Door aannames, frames, verhalen. Zien we wat we willen zien? Zien we wat we denken te moeten zien? Of staan we open voor pure observatie? En kan dat eigenlijk wel?
In mijn werk wil ik de kijker een oefening in observatie aanreiken. Want wie in staat is om goed waar te nemen, is uiteindelijk in staat het noodzakelijke te doen.